สุขภาพช่องปาก สัญญาณเตือนโรคหัวใจ: เลือดออกตามไรฟัน อาจอันตรายกว่าที่คุณคิด
Articles
คุณเคยแปรงฟันแล้วพบว่ามีเลือดออกตามไรฟันหรือไม่? หลายคนอาจมองว่าเป็นเรื่องปกติหรือคิดว่าตนเองแปรงฟันแรงเกินไป แต่ในความเป็นจริงแล้ว เลือดที่ออกนั้นอาจเป็นสัญญาณเตือนแรกของ “โรคเหงือกอักเสบ” ซึ่งเป็นภาวะที่สามารถส่งผลกระทบต่อสุขภาพโดยรวมได้มากกว่าที่คุณคาดคิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับ “โรคหัวใจ”
แม้ทันตกรรมและการแพทย์ มักถูกมองแยกจากกัน แต่ปัจจุบันมีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์และการแพทย์มากมายที่ยืนยันตรงกันว่า สุขภาพในช่องปากมีความเกี่ยวเนื่องกับสุขภาวะของร่างกายทั้งหมด Tooth Mood Dental Clinic จะมาเล่าให้ฟังว่าปัญหาเล็กๆ ในช่องปากอย่างโรคเหงือก สามารถกลายเป็นภัยเงียบที่ลุกลามไปถึงสุขภาพร่างกายโดยรวมและหัวใจได้อย่างไร
จากโรคเหงือก สู่การติดเชื้อในกระแสเลือด
จุดเริ่มต้นของปัญหาทั้งหมดมาจากคราบจุลินทรีย์หรือไบโอฟิล์ม (Dental Plaque) ซึ่งเป็นแผ่นฟิล์มเหนียวไร้สีของแบคทีเรียที่เกาะอยู่บนผิวฟัน ถ้าหากเราละเลยไม่ได้ทำความสะอาด จะเป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรียในคราบพลัค และจะสร้างสารพิษขึ้นมาโจมตีเหงือกทำให้เกิดการอักเสบ
ระยะที่ 1: โรคเหงือกอักเสบ (Gingivitis) นี่คือระยะเริ่มต้นที่ยังสามารถรักษาให้หายขาดได้ สัญญาณที่ชัดเจนที่สุดคือ เหงือกจะมีสีแดง บวม และมีเลือดออกได้ง่ายขณะแปรงฟันหรือใช้ไหมขัดฟัน ในระยะนี้ การอักเสบยังจำกัดอยู่แค่ที่เหงือกและยังไม่สร้างความเสียหายต่อกระดูกรองรับฟัน การดูแลสุขอนามัยอย่างเคร่งครัดและการขูดหินปูนโดยทันตแพทย์สามารถทำให้เหงือกกลับมาสภาพดังเดิมได้
ระยะที่ 2: โรคปริทันต์อักเสบ (Periodontitis) หากปล่อยให้โรคเหงือกอักเสบทิ้งไว้โดยไม่รักษา การอักเสบจะลุกลามลงไปใต้เหงือกและทำลายอวัยวะปริทันต์ (periodontium) ซึ่งรวมถึงกระดูกเบ้าฟัน และ เอ็นยึดปริทันต์ ในขั้นตอนนี้ ความเสียหายที่เกิดขึ้นกับกระดูกจะไม่สามารถรักษาให้กลับคืนสภาพเดิมได้อีกต่อไป
เหงือกที่อักเสบและเป็นแผลจะกลายช่องความเสี่ยง ทุกครั้งที่เราเคี้ยวอาหารหรือแปรงฟัน จะเป็นการผลักดันให้แบคทีเรียและสารพิษจากร่องลึกปริทันต์เข้าสู่กระแสเลือดโดยตรง ภาวะนี้เรียกว่า “ภาวะแบคทีเรียในกระแสเลือด” (Bacteremia) ซึ่งเมื่อเกิดขึ้นซ้ำๆ ทุกวัน จะเป็นการจุดชนวนให้เกิดการอักเสบขึ้นทั่วร่างกาย
กลไกการอักเสบ: ภัยเงียบที่ทำร้ายหลอดเลือดและหัวใจ
เมื่อแบคทีเรียในช่องปากและสารพิษ (Endotoxin) เข้าสู่กระแสเลือด จะกระตุ้นให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานตลอดเวลา เกิดเป็นภาวะอักเสบเรื้อรังระดับต่ำทั่วทั้งร่างกาย ซึ่งเป็นอันตรายต่อผนังหลอดเลือด
ภาวะอักเสบเรื้อรังนี้คือกลไกสำคัญที่ก่อให้เกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด โดยส่งผลกระทบโดยตรงดังนี้:
ภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง (Atherosclerosis): การอักเสบเรื้อรังจะทำลายผนังด้านในของหลอดเลือด ทำให้ผนังหลอดเลือด “เหนียว” ขึ้น เอื้อให้ไขมันและคอเลสเตอรอลเข้าไปสะสมจนกลายเป็นคราบพลัค (Plaque) ทำให้หลอดเลือดแข็งและตีบตัน โดยมีการตรวจพบ DNA ของแบคทีเรียจากช่องปาก โดยเฉพาะเชื้อ P. gingivalis ภายในคราบพลัคที่ขูดออกมาจากหลอดเลือดหัวใจของผู้ป่วยโรคหัวใจด้วย
ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด (Heart Attack) และโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke): การอักเสบทำให้คราบพลัคในหลอดเลือดเปราะและแตกได้ง่าย เมื่อคราบพลัคแตกออก ร่างกายจะสร้างลิ่มเลือดขึ้นมาเพื่อซ่อมแซมบาดแผลนั้น หากลิ่มเลือดมีขนาดใหญ่พอที่จะอุดตันหลอดเลือด ก็จะส่งผลให้เลือดไม่สามารถไปเลี้ยงหัวใจหรือสมองได้ นำไปสู่ภาวะหัวใจวายและโรคหลอดเลือดสมองในที่สุด
ปกป้องรอยยิ้มและหัวใจได้ด้วยตัวคุณเอง
แม้โรคเหงือก และโรคปริทันต์ จะส่งผลร้ายต่อร่างกายทั้งระบบได้ แต่เป็นสิ่งที่ป้องกันได้ การรักษาโรคเหงือกจึงไม่ได้เป็นเพียงการดูแลช่องปาก แต่ยังเป็นการกระทำที่ช่วยลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือดได้อีกด้วย
แนวทางการป้องกันที่ทุกคนทำได้:
แปรงฟันให้ถูกวิธี: แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง นานครั้งละ 2 นาที ด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ มีงานวิจัยที่ชี้ว่า ผู้ที่แปรงฟันน้อยกว่าสองนาทีต่อครั้ง มีความเสี่ยงที่จะเสียชีวิตจากโรคหัวใจหรือโรคหลอดเลือดสมองสูงกว่าถึง 3 เท่า
ทำความสะอาดซอกฟันทุกวัน: การแปรงฟันอย่างเดียวไม่สามารถทำความสะอาดซอกฟันได้ ควรใช้ไหมขัดฟันหรือแปรงซอกฟัน ทุกวัน เพื่อกำจัดคราบจุลินทรีย์ที่เป็นต้นตอของโรคเหงือก
พบทันตแพทย์เป็นประจำทุก 6 เดือน: การตรวจสุขภาพฟันและขูดหินปูนเป็นประจำมีความสำคัญมาก เพราะหินปูนคือคราบพลัคที่แข็งตัวจนไม่สามารถกำจัดออกได้ด้วยการแปรงฟัน ทันตแพทย์จะสามารถตรวจพบสัญญาณของโรคเหงือกและให้การรักษาได้ทันท่วงที
ลดปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ: เลิกสูบบุหรี่ ควบคุมระดับน้ำตาลในผู้ป่วยเบาหวาน และ ควบคุมความดันโลหิต ล้วนเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยลดความเสี่ยงของทั้งโรคเหงือกและโรคหัวใจได้
อย่ารอให้สัญญาณเตือนลุกลามเป็นเรื่องใหญ่
การดูแลสุขภาพช่องปากไม่ใช่แค่เรื่องของฟันขาวสะอาดและรอยยิ้มที่สวยงาม แต่เป็นการรักษาสุขภาพองค์รวม สัญญาณเลือดออกตามไรฟันอาจเป็นสัญญาณที่ไม่ควรมองข้าม
การตรวจสุขภาพช่องปากอย่างสม่ำเสมอคือหนึ่งในวิธีที่ทำได้ง่ายที่สุดในการลดความเสี่ยงการอักเสบของร่างกาย และปกป้องหัวใจของคุณในระยะยาว
อย่าปล่อยให้ปัญหาในช่องปากลุกลามจนคุกคามหัวใจของคุณ นัดหมายเพื่อตรวจสุขภาพช่องปากและขูดหินปูนกับทีมทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญของเราได้แล้ววันนี้ เพื่อรอยยิ้มที่สดใสและหัวใจที่แข็งแรง